“Gewaar zijn om niet”, zei een van ons.  Laat dat even bezinken voordat je verder leest.  Gewaar zijn om het gewaar zijn, met openheid en wakkerheid en daarmee meer verantwoordelijkheid voor onze gedachten en handelingen kunnen nemen.

We lazen van Tenzin Wangyal Rinpoche: ‘The Tibetan Yogas of Dream and Sleep’.

In de Bön-traditie van Tenzin Wangyal Rinpoche zijn dromen een voortzetting van het ‘echte’ leven, als we tenminste niet ‘slapen’ terwijl we denken dat we wakker zijn.  Het karma van ons handelen overdag kan sporen nalaten in onze dromen en het leven is op zichzelf een droom waaruit we kunnen ontwaken. Dat kunnen we oefenen in onze dromen door middel van droomyoga: letterlijk het doen van oefeningen in de droom. Een belangrijke vaardigheid die daarvoor nodig is, is de lucide droom. In het boek geeft Tenzin Wangyal Rinpoche veel oefeningen en praktische tips die ons daarmee helpen.

Tenzin Wangyal Rinpoche onderscheidt vier niveaus van gewaar zijn: van onze zintuiglijke waarnemingen, van onze handelingen, van onze dromen en in de bardo.  Door te oefenen op de eerste drie niveaus, dus tijdens ons leven, zijn we beter voorbereid op de bardo.

Het boek geeft instructies voor droomyoga, inclusief voorbereidende oefeningen.  In de Tibetaanse traditie is lucide dromen geen doel op zich, maar een voorbereiding op meer geavanceerde beoefening om bevrijding te bereiken (opmerking uit de groep: ‘hier is toch weer een doel dat bevrijding heet … gaat het niet vooral over volledig aanwezig zijn?’).  Uit het boek: “If we cannot carry our practice into sleep, if we lose ourselves every night, what chance do we have to be aware when death comes? Look to your experience in dreams to know how you will fare in death. Look to your experience of sleep to discover whether or not you are truly awake.”

We hebben gesproken over onze eigen ervaringen met dromen en het effect van de oefeningen uit het boek daarop, over het stervensproces, over karma en dromen, over rationaliteit vs. spiritualiteit en of die samen kunnen gaan (we waren verdeeld) en, naar aanleiding van vorige keer, over orgaandonatie, hetgeen vanuit boeddhistisch oogpunt veelal wordt gezien al een vorm van compassie.

Zo ontstond er een korte discussie over de vraag of niet alleen het karma van het wakende leven sporen nalaat in de droom maar of dat ook omgekeerd kan: of karma dus in een droom kan worden gecreëerd?  Een verdere verkenning leert dat intentie hierbij een belangrijke rol speelt.  In het vervolg gaan we dit nader onderzoeken.

Niet al de onderwerpen die we bespraken, hadden direct betrekking op het boek.  Zo gaat dat in onze gesprekken.  Het blijft heel boeiend om met elkaar over boeddhistische filosofie van gedachte te wisselen, er verder mee te werken – luisteren-contempleren-mediteren – en dit mee te nemen naar ons dagelijks leven.

Voor de aankondiging voor de volgende keer zie de agenda.

Fijne zomer en alle goeds, de leesgroep.